Meten is Weten in Fagnoules-Buc

Fagnoules-Buc  zondag 1/6/2014

’t was erg lang geleden dat we nog eens een exploratietocht hielden in de Fagnoules. En dat is zonde, want dit systeem heeft nog veel meer potentieel dan er nu ontdekt is. We zouden ons daar echt in moeten vastbijten! Oproep aan kandidaten dus, contacteer mij aub.

Het doel was tweeledig: enerzijds links en rechts wat werken, anderzijds - onder het motto “meten = weten” CO2 metingen doen met de Draeger X-AM7000 die we van Camille Ek te leen hadden (met dank!).

Het trio Bart-Rudi-Paul ging erin langs de Buc, om aldus op die manier de boormachine droog tot op de plaats van de actie te krijgen. Bart en Paul speelden het spel slim: de neopreenvest zat voor dit droge gedeelte in de kitzakken, zeer comfortabel dus. Rudi kookte intussen gaar in zijn eendelig duikpak.

Eerst eens gaan kijken aan de Petite Evasion, waar na vele en zeer lastige werkzaamheden (enkele jaren geleden), het vervolg - met echo - voor het grijpen ligt. Eén plop volstaat. Doch dat stond vandaag niet op het drukke programma.

Vervolgens een lang gat geboord boven de Zwijnenbak, met het oog op een latere plop. Deze passage was immers erg nauw voor de wat forser gebouwde medemens.

Doel van de Hiltiwerken was de nauwe, dalende meander in de Galerie de l’Hyperventilateur, nog altijd een kanshebber om de Siphon 8 voorbij te geraken (zie punt 1 op de topo). Daar werd dan ook een dubbele plop gezet. De boormachine lieten we liggen voor Paul VI en Annemie, want die deden een traversee Fagnoules-Buc en namen “en passant” de Hilti er langs de Buc weer uit.

Wij stevenden dan richting Salle du Col (bovenaan de Montée Impossible). Daar zijn we al jaren bezig in een oude rivierbedding (zie punt 3 op de topo). Na 2 uur graven waren we een meter verder, het loopt op zicht minimum 5 m te laag verder. 15 cm ruimte boven de grintvloer, blazende tocht maar met veel CO2. In dit gangetje kunnen we dan ook niet veel langer dan 2 u graven. Er is hier nog veel werk maar ik blijf zeer optimistisch over deze werkplaats.

Neopreenvesten aan en dan het sop in: doorheen de ijskoude voûte-mouillante, dan de bassins van de Galerie Océade en zo verder tot in de Réseau de l’Echo en S9. Daarna naar buiten via de Fagnoules, dus heel de rivier meegepikt en onderweg nog enkele CO2 metingen gedaan.

Ons CO2-onderzoek dan. We wisten al dat er in deze grot altijd veel CO2 is. Er wordt daar dan ook flink gepuft en op de adem getrapt. Niet enkel de CO2 is daar voor verantwoordelijk, maar ook de sportieve progressie  in combinatie met een neopreenpak en tenslotte voor sommigen: een ondermaatse fysiek .

Welke zijn nu de resultaten van onze metingen? Ter informatie: in de gewone buitenlucht is er momenteel rond de 0,04% (of 400 ppm) CO2 aanwezig.

In de Fagnoules maten we bijna overal 1,3% à 1,5% (13000 ppm à 15000 ppm)

Dat is bijna 40x meer dan we gewend zijn.

Zelfs in geventileerde galerijen nabij de ingangen hadden we nog steeds hoge waarden (0,57% à 0,92%). Tot mijn verassing waren er geen significant hogere waarden in de verste en diepste regionen van de grot (rond de Siphon 9 bv), waar we nochtans al heel vaak met luchtgebrek hebben gekampt (maar dan steeds in de zomer).

Een meting op onze graafplek nabij Salle du Col, na 2 uur graven, gaf 1,76%.

Kortom: interessant om weten. We riskeren er momenteel ons leven niet, maar het verklaart veel.

En ik zou graag de metingen herdoen, eind augustus, want uit onderzoek (C. Ek, J. Godissart) in andere Belgische grotten is gebleken dat de CO2 concentratie zeer sterk seizoensafhankelijk is. Eind augustus is de CO2 concentratie in de Abime de Comblain bv. 2x zo hoog als in juni (en 4x zo hoog als in januari). Mocht dat in de Fagnoules ook zo zijn, dan zouden we in de zomer tegen de 3% moeten zitten en bij zulke concentraties kan je nog amper aan speleo doen...

Hier klikken voor een toposynthèse van het Systeem Fagnoules-Buc met daarop de meetwaarden.

Uit de Wikipedia:

Koolstofdioxide heeft de volgende effecten op mensen, gemeten naar volumepercentage in lucht:

• 0,039%: koolstofdioxidegehalte in de atmosfeer op zeeniveau.
• 0,15%: binnenlucht
• 0,5%: MAC-waarde (= de maximale concentratie van een gas, damp of nevel of van een stof in de lucht op de werkplek, die bij inademing gedurende arbeidsperiode in het algemeen geen nadelige gevolgen heeft op de gezondheid van de werknemers en hun nageslacht.)
• 1%: slecht geventileerde drukke (werk)ruimte. Sufheid bij langere blootstelling.
• 1,5%: versnellen en verdiepen van de ademhaling.
• 2%: licht narcotisch effect, toename van bloeddruk en polssnelheid, afname van het gehoor.
• 4-5%: koolstofdioxidegehalte in uitgeademde lucht. Veroorzaakt naast bovengenoemde effecten ook duizeligheid, verwarring en een gevoel van ademnood bij langere blootstelling. Uiteindelijk raakt men bewusteloos. Vanaf een concentratie van 5% kunnen ook paniekaanvallen voorkomen,[11] door de invloed van kooldioxide op de amygdala.
• 8%: hoofdpijn, zweten, verlies van gezichtsvermogen en krampen. Bewusteloosheid na 5 tot 10 minuten, gevolgd door de dood na 30 minuten tot een uur.
• 20% en hoger: bewusteloosheid na enkele ademteugen, snel gevolgd door ademstilstand. Dood na enkele minuten.