De stresskiekens in actie

De voorbije 3 weken is er weer zwaar gewerkt aan de Lembrée. We moeten immers ten volle profiteren van de uitzonderlijke droge waterstanden!

In Perte 144 stonden we voor het feit dat verder werken helemaal niet evident was (zie http://scavalon.blogspot.com/2011/10/wie-het-kleine-niet-eert.html). Deze grot, intussen zowat 60 m lang, bevindt zich niet ver van een andere grot, de Grotte du Moulin de la Lembrée. Mogelijk verbond ze er zelfs gewoon mee! Enkel een topo kon uitsluitsel brengen, maar die topo die schoven we al jaren voor ons uit want die Grotte du Moulin was zowat het levensgevaarlijkste gat van het Belgische zuidelijk halfrond.

Even kort de historiek schetsen. Deze perte, midden in de rivierbedding gelegen, werd in 1995 opengemaakt door de toenmalige harde (en vooral kleine) kern van NTS, zijnde Peter V en Guido V. Er werd een uitgestrekt labyrinth van gangetjes gevonden, met als gemeenschappelijk kenmerk: modder in industriële hoeveelheden! Bovendien stroomde zelfs in de erg droge zomermaanden de Lembrée nog net tot daar, wat de exploratie bijzonder riskant maakte. Immers, er zijn tal van lage punten in de grot die kunnen sifonneren en bij een forse crue staat de hele grot tot aan de rand vol. Elders op het blog vind je nog zo een filmpje van een zomers onweer dat op 1 uur tijd de geheel droge bedding omtovert tot een soort Zwitserse gletsjerbeek. Op dit filmpje raad je zelfs de plek waar zich de Grotte du Moulin ("de Perte aan het bruggetje") bevindt. http://scavalon.blogspot.com/2007/07/crue-van-de-lembre.html

In december 1995 vond het laatste wapenfeit van Peter en Guido plaats: in de stroomafwaartse galerij van de grot groeven ze een zeer enge, dalende gang uit. Peter ging er hoofd eerst af, gezekerd door Guido, met een touw aan zijn voeten. Beneden leek het te vervolgen, maar het stressniveau was zo hoog dat Peter eieren voor zijn geld koos en rechtsomkeer maakte. Vervolgens viel de grot 16 jaar lang in de vergetelheid. We bezochten ze enkele keren om telkens weer tot dezelfde conclusie te komen als onze voorgangers: er zijn aangenamere plekken om te vertoeven, dit is waanzin.

Maar alles voor de wetenschap! Op 23/10/2011, een dag met een 200% perfecte meteo, begon een trio dan toch aan de topo. Rudi, Annette en Paul vormden 2 topoploegen en werkten een hele lange dag, tot 19 u 's avonds. De grot is zeer complex (een soort speleobox in feite) en zoals gezegd zijn de omstandigheden afgrijselijk modderig voor delicaat werk als topograferen. De eerste tien meter van de grot zijn proper, en de kalksteen is er magnifiek uitgesleten. De overige 370 m van de grot zijn één grote vetzakkerij.

Resultaat van deze dag: een verbinding met onze Perte 144 moesten we niet direct verwachten, we zaten er nog minstens 60 m vandaan. Doch de passage geheel stroomafwaarts, waar Peter destijds gestopt was, leek toch interessant. Ze zat wel weer grotendeels dicht met klei.

Dinsdag 1/11/2011, deel 2 van het feuilleton, Paul weer naar daar. Ditmaal was Peter V. er ook bij, met zijn zoontje Liam. 's Ochtends werkten we op een andere plaats in de grot (mogelijk vervolg, doch ook weer zeer lastig werken en smal), 's middags trokken we naar de stroomafwaartse gang. Peter voelde zich even weinig geïnspireerd als 16 jaar geleden om kop eerst in die 25° afhellende modderpijp te duiken, dus was ik het die zich daar met een plantenschopje doorgroef. 8 meter lang liefst! Beneden werd het enkele meters vlakker, dan ging het weer steil omhoog, over minstens 10 meter. En bijzonder laag, ik moest persen en wroeten om die modderhelling op te geraken. Voeg daarbij het hoge CO2-gehalte van de lucht, het idee een laag punt te zijn gepasseerd (een droogstaande sifon in feite) en ik moet er geen tekeningetje bijmaken dat ik daar tamelijk gestresseerd en buiten adem boven geraakte. Eén blik was voldoende om te zien dat het verder liep. Maar eerst wilde ik mijn topomateriaal hebben. Kleine Liam was zo moedig me dat te komen brengen, terwijl zijn papa waarschijnlijk doodsangsten uitstond. OK, ik kon verder. Vijf meter omlaag, dan 10 meter vlak. Een vernauwing met een groot blok erin. Dat kreeg ik verlegd. Verder maar. Oei, het werd te smal. Tien minuten graven en erdoor. Verder maar in een horizontale gang. Tien meter verder: grote blokken in de weg, maar erachter lonkte een vervolg. Zonder koevoet was hier geen beginnen aan. Al topograferend terug, en dat was een memorabele ervaring... Toch wel tevreden, zowat 25 m erbij en de richting was perfect naar de (veronderstelde) ondergrondse collecteur van de Lembrée.

Zondag 6/11/2011. Deel 3. Het weerbericht is perfect, geen druppel regen voorspeld. Ditmaal zijn Paul en dochter Kim de 2 zotten van dienst. De bedding ligt kurkdroog, de Lembrée verdwijnt 300 m stroomopwaarts in Perte 147 en 148. Maar intussen zijn de bladeren aan het vallen en de twee pertes zijn bijna geheel verstopt met een 50 cm dik pakket bladeren. We maken ze zo goed we kunnen open, maar de rivier voert sneller bladeren aan dan wij ze eruit kunnen halen, en het is toch maar met een klein hartje dat we in de Moulin kruipen.

Gauw zijn we aan mijn terminus van vorige keer. De vernauwing tussen de blokken is snel geforceerd. Erachter loopt de gang perfect horizontaal over wel 20 m verder. Hier en daar ruim genoeg om te staan zelfs. Dan daalt het weer sterk, we moeten graven om erin te geraken. Vier meter lager, een te lage doorgang. Graven maar. Een kwartier later zijn we erdoor. Wat verder... oh nee, weer zo een dalende stresspijp. Nog langer, nog steiler dan die geheel in het begin van onze "réseau". Voeten eerst schuif ik omlaag, ik probeer onder me nu en dan een steuntje uit te graven om de terugweg te vergemakkelijken. De brokken klei rollen heel diep en met een vreemd roffelend geluid omlaag. Luguberder kan niet. De passage (1m breed, 30-40 cm hoog) versmalt fors. Ik moet dieper graven, en geraak er eindelijk door. Ver onder mij wordt het vlakker, maar lager en nog smaller. Alle losgegraven klei heeft zich daar verzameld en er is geen doorkomen meer aan. Bovendien is de lucht hier slecht, ik ben buiten adem en wil hier zo rap mogelijk uit. Kim zit minstens 7-8 m verder te wachten. Met veel inspanning geraak ik weer boven. Na effe bekomen te zijn, gaan we weer naar het begin het topomateriaal halen en maken we de topo vanaf ons begin tot aan de terminus. Daarna doe ik een tweede poging om verder te geraken. Ik kan met veel moeite de aarde beneden verder duwen en dan floep ik erdoor. Het wordt vlakker, ruim genoeg om te keren. Dan zie ik water. Een plas maar enkele meters verder zie ik geen vervolg meer: dit is een sifon. Misschien is er een vervolg recht omhoog, maar om dat te zien moet ik in de plas gaan liggen en daarin heb ik geen zin. Ik ben oprecht blij die sifon te zien. Als dit de toegang tot de collecteur van de Lembrée had moeten worden, awel merci dan! Dit was één van de meest stresserende en claustrofobische exploraties uit onze geschiedenis.

Terug naar buiten, een zware bevalling want alles weegt het driedubbele. We besluiten de dag met een paar uur aangename topo in de Grotte Anneton. Droog en ruim. Daarna zijn we al heel wat van onze modder kwijt.

Besluit: al bij al een echte doorbraak. De Grotte du Moulin is zowat verdubbeld in extensie, we zijn de brug voorbij, de hele wei overgestoken en zitten in de bergflank (waar ook de "Laminoirs" liggen waar we 15 jaar geleden reeds heel veel in werkten). De totale lengte van de grot is nu 379 m, en onze terminus zit op -19. Stilaan vallen de stukjes van de puzzel, die de Vallei van de Lembrée is (en waar we al bijna 20 jaar aan puzzelen), in elkaar.

Het nieuwe gedeelte wordt "Descente aux Enfers" gedoopt. Het ontwikkelt zich geheel in eenzelfde laagvoeg, op een diepte van 12-18 meter onder het weiland.